وبسایت حقوقی مهدی مومن زاده شوشتری

قیم در زمان تصدی خود اعمال حقوقی انجام می‌دهد و معاملاتی را انجام می‌دهد که در دو دسته کلی قرار میگیرند.   

1-معامله با خود: یعنی اینکه قیم نمی‌تواند مال مولی علیه را به خود منتقل کند و یا مال خود را به مولی علیه منتقل 

معاملات آنها  ممنوع و باطلند  

2-هبه اموال صغیر: قیم باید در حفظ و نگهداری اموال محجور رعایت غبطه و مصلحت محجور را بنماید و چون هبه اموال صغیر از اعمال حقوقی است که صرفاً مضرر هست لذا این نوع تصرف در مال مولی علیه باطل است.

البته برخی موارد مثل هدیه جشن تولد یا هدیه روز مادر را مجاز می‌دانند با این استدلال که در رشد شخصیت محجور مؤثر هستند.      

1)فروش مال غیر منقول

2) رهن اموال غیر منقول نیاز به اجازه مقام    

3) معامله‌ای که به موجب آن قیم مدیون مولی علیه شود قضایی دارند 

مثل ضمانت قیم از شخصی که بدهکار مولی علیه است   

4) قرض، وام گرفتن برای محجور، فقط در صورت ضرورت و احتیاج و آنهم با تصویب مقام قضایی تجویز شده است   

5) صلح دعوای مربوط به محجور: زیرا که مستلزم گذشت ومعامله‌ای خطرناک است

★ در اداره اموال محجور هزینه‌هایی صرف می‌شود که قانونگذار در ماده 95 و 77 ق. ا. ح، مشخص کرده که این هزینه‌ها از اموال چه کسی باید پرداخت شوند.

 این هزینه‌ها به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند: 

الف) حق الزحمه قیم: قانونگذار مدنی در ماده 1246، حق مطالبه اجرت توسط قیم را به رسمیت شناخته است ولی منبعی که باید این اجرت پرداخت شود معین نکرده است. که با توجه به ماده 95 ق. ا. ح می‌توان گفت که اجرت قیم از اموال محجور پرداخت می‌شود.

ب) سایر هزینه ها: هزینه‌های دیگر از قبیل اجرت کارگر، اجرت بنا، تعمیرکار و وجوهی که بابت مصرف آب، برق و سایر عوارض دولتی و حقوق دیوانی پرداخت می‌گردد نیز از اموال محجور پرداخت می‌شود (م 77 ق. ا. ح)

★ اگر قیم به وظایف خود به خوبی عمل نکند قانونگذار ضمانت اجراهایی را مقرر کرده است که این ضمانت اجراها به دو دسته، ضمانت اجراهای مدنی و ضمانت اجرای کیفری تقسیم می‌شوند. و از طرفی با توجه به اینکه مراجع قضایی هم طبق قانون مکلف هستند در ارتباط با محجورین وظایفی را انجام دهند لذا ممکن است در مواردی قاضی محکمه یا دادستان هم مسئول باشند که ذیلاً بیان می‌گردد:   

1- امانی بودن ید قیم و زوال امانت: که اگر قیم درنگهداری و استفاده از اموال محجور تعدی و تفریط نماید یدامانی او به یدضمانی تبدیل می‌گردد و احکام 

2- عزل قیم: که طبق م 1248 ق. م قیم اگر یکی ازصفات خود را از دست بدهد عزل می‌شود
(به حکم دادگاه)   

3-انعزال قیم: اگر قیم محجور شود نمی‌تواند دراین سمت باقی بماند و خود به خود منعزل می‌شود   

4- بطان یا عدم نفوذ اعمال حقوقی قیم: هرگاه قیم هر یک از اعمال حقوقی که [قبلاً ذکر شد] و ممنوع بودند را انجام دهد باطل خواهد بود و یا اگر معاملاتی که نیاز به اخذ اجاره از مقامات قضایی را دارد بدون اخذ اجازه منعقد کند، معاملات مذکور غیر نافذ خواهند بود    

1)) مجازات خیانت در امانت مذکور در م 675 و 647 

ضمانت اجرای  قانون مجازات اسلامی کیفری برای قیم        

2))سایر مجازاتهای مقرر در مواد 633 و 632 و 596 قانون  مجازات اسلامی    

الف) ضمانت اجرای مدنی: که مسئولیت مدنی دارد در صورتی که از تقصیر و اهمال او خسارتی به محجور وارد شود

ب) ضمانت اجرای کیفری: م 597 ق. م: (که اگر در    انجام وظیفه کوتاهی کند) طبق ماده فوق قابل تعقیب کیفری است 

 - ضمانت اجرای مدنی: هرگاه از تقصیر قاضی محکمه خسارتی به محجور وارد شود ضامن خواهد بود     

- ضمانت اجرای کیفری: که طبق م 597 قانون مجازات قاضی محکمه  اسلامی در صورت وجود سایر عناصر محرمانه می‌توان او را تحت تعقیب کیفری قرار داد