وبسایت حقوقی مهدی مومن زاده شوشتری

* خیارات جمع خیار و به معنای داشتن سلطه و تسلط است و مصدر آن اختیار میباشد ؛ درمفهوم اصطلاحی خیار درفقه مدنی عبارتست از : تسلط بر زایل نمودن یا فسخ کردن عقد و قرارداد به بیان دیگر خیار حقی است که برای طرفین معامله یکی از آنها و شخص ثالث ایجاد میشود تا بموجب آن بتوانند عقد لازم را فسخ کنند.           

1-خیار مجلس

2-خیار حیوان

3-خیار شرط                    

4-خیار تأخیر ثمن

5-خیار روئیت و خیار تخلف وصف

6-خیار غبن   

7-خیار عیب                       

8-خیار تدلیس   

9-خیار تبعض صفقه        

10-خیار تخلف شرط

خیار مجلس : زمانی که طرفین معامله مجلس عقد را ترک کرده اند و متفرق نشده اند اختیار فسخ معامله را دارند ؛ لازم به توضیح است که یکی از طرفین معامله مجلس عقد را ترک کند اختیارحق فسخ ایجاد میشود ، مگراینکه در قرارداد طرفین این حق را ازخود ساقط کند. این خیار مختّص عقد بیع است .

خیار حیوان : این خیارنیز مختص عقد بیع است و: « اگر مبیع حیوان باشد خریدار تا 3 روز از زمان عقد اختیار فسخ معامله را دارد .»

خیار تأخیر ثمن : این خیار نیز مختّص عقدبیع است و به این معنی است که هرگاه درعقد بیع برای پرداخت ثمن و یا تحویل و تسلیم مبیع اجل مشخص نشده باشد ، در صورتی که سه روز از تاریخ عقد بیع بگذرد و دراین مدت ، نه بایع مبیع را تسلیم خریدار کند و نه خریدار تمام ثمن را بفروشنده بپردازد ، دراین صورت فقط بایع اختیارفسخ معامله را دارد .نکته قابل توجه آنست که اگر فروشنده مبیع را تسلیم کرده باشد ولی ثمن را دریافت نکند دیگر بایع اختیار فسخ معامله را ندارد .

خیار شرط : اگر درقراردادی برای طرفین معامله یا شخص ثالث شرط شود که درمدت معینی اختیار فسخ معامله را داشته باشند ، به چنین اختیاری خیار شرط گویند و آن عقد مثل عقد بیع ، بیع خیاری می گویند.

خیار رؤیت و خیار تخلف وصف : اگر کسی مالی را رؤیت کند یا نمونه مال مورد خریداری را مثل برنج یا یک دستگاه کامپیوتر رؤیت کند و یا با اوصاف و صفت مشخصی خریداری کند و پس از تحویل متوجه بشود مال تحویل شده همانی که رؤیت کرده بود نیست و یا آن اوصاف لازم را ندارد اینجا خیار رؤیت و تخلف وصف بوجود می آید .